เศษผ้า หมายถึง ผ้าที่มาจากส่วนที่เหลือจากการตัดผ้า หรือ สิ่งที่มาจากกระบวนการผลิตสิ่งทอหลังจากได้ผลิตผลิตภัณฑ์หลักแล้ว ซึ่งเป็นส่วนที่ไม่ได้ใช้หรือไม่สามารถนำไปใช้งานในผลิตภัณฑ์หลักนั้นได้อีก หรืออาจพูดให้เข้าใจง่าย คือ เศษขยะจากงานการ์เม้นท์ หรือ อุตสาหกรรมสิ่งทอ นั่นเอง
เศษผ้าจะถูกขายออกมาจากอุตสาหกรรมการ์เม้นท์ หรือ อุตสาหกรรมสิ่งทอ โดยผู้ที่รับซื้อเศษผ้าจะนำเศษผ้าไปรีไซเคิล (Recycle) หรือ นำไปใช้ซ้ำ(Reuse) หรือ อาจนำไปย่อยสลาย เป็นต้น
การจัดการเศษผ้าสามารถทำได้ในลักษณะต่างๆ เช่น
1.การรีไซเคิล(Recycle) เศษผ้าเพื่อให้นำกลับมาใช้ใหม่ เราสามารถนำเศษผ้ามาแยกชนิดของผ้านั้นๆแล้วนำกับไปส่งอุตสาหกรรมตีใย เพื่อนำไปทำเป็นเส้นด้าย แล้ว นำเส้นด้ายที่มาจากการตีใย ซึ่งเรียกกันว่า เป็นด้ายรีไซเคิลมาเข้าสู่กระบวนการทอซึ่งผลิตออกมาเป็นผ้าม้วน และนำกลับมาใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องนุ่งห่ม หรือ การ์เม้นท์ได้อีกครั้ง ปัจจุบันเสื้อผ้า เครื่องนุ่มห่มหรือผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากเส้นด้ายรีไซเคิลเริ่มมีการนิยมกันอย่างแพร่หลาย ในอุตสาหกรรมเครื่องนุ่งห่ม จะเห็นได้ว่าในวงการแฟชั่น จะเสื้อผ้าหลายแบรนด์ เริ่มสนใจและผลิตเสื้อผ้าที่มาจากผลิตเส้นด้ายรีไซเคิลมากขึ้น และในองค์กรต่างๆเรื่มให้ความสนใจและเล็งเห็นถึงความสำคัญของสิ่งแวดล้อม ได้ร่วมมือกับสนับสนุนสินค้าประเภทนี้มากขึ้น แต่ก็ยังไม่เป็นที่นิยมแพร่หลายอย่างมากนัก เพราะยังมีข้อจำกัดของผลิตภัณฑ์เส้นด้ายรีไซเคิลคือ จะมีต้นทุนที่สูงกว่าสินค้าที่ผลิตออกมาจากวัตถุดิบใหม่ เนื่องจากเส้นด้ายรีไซเคิลต้องผ่านกระบวนการผลิตที่เกิดจากการรีไซเคิลซึ่งจะผ่านขั้นตอนที่ใช้ต้นทุนการผลิต และ เวลาสูงกว่า เส้นด้ายที่ผลิตออกมาจากวัตถุดิบใหม่โดยตรง นอกจากการตีใยเรายังสามารถนำเศษผ้าไปใช้ทำงานศิลปะหรืองานประดิษฐ์ต่าง ๆ ซึ่งมีแนวคิดในการลดการใช้ทรัพยากรและสนับสนุนการยังคงมีค่ามูลค่าของวัสดุที่เหลือเกินจากกระบวนการผลิตหลัก เช่น ถุงผ้า หมวก กระเป๋า ตุ๊กตา สินค้าพรีเมี่ยมต่างๆ เป็นต้น
2.การนำมาใช้ซ้ำ(Reuse) เศษผ้าสามารถนำมาใช้ใหม่โดยไม่ต้องผ่านกระบวนการการผลิตใหม่ เราสามารถนำเศษผ้ามาใช้ในการทำความสะอาด ซึ่งเศษผ้า ถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างหนึ่งในกระบวนการผลิตสินค้าในอุตสาหกรรมเลยทีเดียว ในเกกือบทุกองค์กร หรืออุตสาหกรรมการผลิต จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องทำความสะอาด และสิ่งที่นิยมมากที่สุด คือเศษผ้า เนื่องจาก เศษผ้ามีราคาถูกกว่าผ้าทำความสะอาดที่ผ่านกระบวนการผลิตใหม่อย่างมาก การใช้เศษผ้า ถือเป็นการช่วยลดต้นทุนการผลิตได้ส่วนหนึ่งเลยทีเดียว
3.การทำลายขยะ เศษผ้าที่ไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้นอกเหนือจาก 2 ข้อด้านต้น ก็จะเข้าสู่กระบวนการทำลาย เราสามารถนำไปทำปิดจุดทอน (incineration) โดยการเผาไหม้เพื่อกำจัดขยะ แต่กระบวนการเผาไหม้อาจมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและอาจปล่อยสารพิษ ดังนั้นให้ทำการทำลายด้วยวิธีนี้อย่างระมัดระวังและคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมมากที่สุด
ในทุกกระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์หลัก จะต้องมีขยะอุตสาหกรรมออกมาทุกครั้ง ขึ้นอยู่กับว่าหน่วยงาน องค์กร อุตสาหกรรมจะกำจัดขยะของตัวเองในรูปแบบไหน ทั้งนี้เราควรที่จะคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมมากที่สุดค่ะ